Podzielając ogólne przekonanie o funkcjonalnej kwalifika­cji świadomości (jest ona wszak jednym z podstawowych regulatorów zachowania), chciałbym rozpocząć od jej charakterystyki „formalnej”, a więc przedstawienia rozumienia samej świadomości. Pozwoli to na bardziej subtelne, jak sądzę, wyeksplikowanie jej funkcji społecznych – funkcjonalnych.Zgodnie z zakładaną w tym miejscu koncepcją [Buczkowski 1937], na świadomość składają się trzy podstawowe układy. Pierwszy z nich to wiedza rozumiana jako system schematów poznawczych powiązanych relacją idealizacji-konkretyzacji. Idealizacjami najwyższego rzędu są schematy prototypowe konkretyzowane następnie w schematy niższych rzędów aż do schematów szczegółowych, odnoszonych do konkretnych, jednorazowych „stanów rzeczywistości”.