To jest ta ostatnia, przyrodzona nam przystań, którą człowiek bytujący w świecie musi na końcu każdej swej sprawy postrzec. Pisarze młodopolscy mówili w tsikich chwilach o „tęsknicy”, Witkacy nazywał „nienasyceniem”, Budda mówił o „pustce” lub „nirwanie”, Mistrz Eckhart i Martin Heidegger – o „do­świadczeniu nicości”, ktoś inny powie o „pokusie Absolutu”.Każda z dziedzin kultury zaspokaja swą pokusę czy tęsknicę na własny sposób; każdy typ twórcy przekracza swą ziemską kondycję nieco inaczej. Inaczej przekracza artysta – piewca fizycznej urody świata apelujący do ludzkich zmysłów, który w imię najwyższego powołania swej sztuki wykracza poza fizyczność i osiąga jakąś rzeczywistość ekscentryczną, ekstatyczną.