Autor podkreśla wprawdzie, że twierdzenie to ma charakter idealizacyjny z tego względu, iż jednostki nie dysponują kompletną wiedzą, że mylić się mogą co do oceny stopnia prawdopodo­bieństwa wystąpienia pożądanego skutku itd. itp. Nie zmienia to wszakże zarzutu generalnego, iż ten sposób wyjaśniania zakłada wieloelementowy wprawdzie, lecz „jednopoziomowy” charakter świado­mości. Racjonalność zrelatywizowana jest tu do jednego systemu wartości, jednakowego dla jednostek i grup społecznych. Jak pisze J. Kmita w innym miejscu [1971, s. 90] „dany jest określony system (…) przekonań, taki, że jeśli jednostka stoi na jego gruncie oraz podejmuje daną czynność (…), to czynność ta przebiegać będzie w taki to a taki sposób (…).