W świecie jest bowiem wiele czynników przeciwdzia­łających wszelkim modelowym tendencjom. Określenie natury tych przeciwdziałań, nie mówiąc już o najbardziej choćby grubym oszaco­waniu ich wpływu wymagałoby dalszej konkretyzacji naszkicowanego wyżej wyidealizowanego modelu. Reinterpretacja pętli obywatelskiej. W tym miejscu ograniczę się wszakże do przedyskutowania konsekwencji powyższego modelu w jego podsta­wowej, najbardziej abstrakcyjnej postaci. Otóż podstawową ideą teorii władzy z nie-Marksowskiego materializmu historycznego jest koncepcja pętli obywatelskiej określająca następstwa zwycięskiej rewolucji mas. Wyraźne wsparcie tej teorii na nie-Ewangelicznym modelu człowieka daje pewną możliwość pogłębienia tej kluczowej historiozoficznie koncepcji.