Organizacja społeczeństwa globalnego zakłada także inne podziały klasowe opierające się na dysponowaniu materialnymi środkami przymusu, środkami informacji i produkcji wiedzy [por. Buczkowski, Nowak 1979; Buczkowski 1979; Nowak 1981, 1983; Buczkowski,’ Klawiter, Nowak 1987] itp. Z punktu widzenia interesującej nas w tym miejscu problematyki wszystkie te podziały stanowić mogą – i w dotychczasowej historii społeczeństw stanowiły – podstawowe źródła alienacji. I tak jak, zgodnie z marksowską tradycją, źródłem alienacji pracy jest prywatna dyspozycja materialnymi środkami produkcji, tak dyspozycja środkami przymusu ograniczona do klasy panującej politycz­nie jest źródłem alienacji człowieka w roli obywatela, a własność środków tworzenia i upowszechniania przekonań – alienacji człowieka jako twórcy i konsumenta kultury.