Utrzymywać się bowiem będą w grupie tylko te jednostki, które podejmują działania zgodne z wymogami racjonalności grupowej bądź – w wypadku zdominowania całości życia społecznego – klasowej. W sytuacji zaś podporządkowania sfery politycznej innym dziedzinom podziału pracy, kryteria te modyfikowane są ze względu na interes klasy panującej. Stąd też obserwowane w okresie kapitalizmu wolnokonkurencyjnego podporządkowanie państwa obronie interesów kapitalistów przejawiające się w tłumieniu strajków, „regulowa- niu” zasad pracy, działalności fiskalnej, celnej itp. Zauważmy, iż podobne instrumenty” oddziaływania stosowane są w społeczeństwach socjalis­tycznych z tym wszakże, że oddziaływują one w zupełnie inny sposób, zapewniający realizację podstawowego interesu politycznego.