Zarówno w pracach okresu młodzieńczego, przede wszystkim w Rękopisach ekonomiczno-filozoficznych, jak i w dziełach okresu dojrzałego, krytyka alienacji i uprzedmiotowienia robotnika, które wspólnie z kategorią podmiotowości tworzą jeden wymiar [Korzeniowski 1986] charakteryzujący poczucie indywidualnego sprawstwa, pojawia się przy okazji zarówno analizy funkcjonowania społeczeństwa kapitalistycznego, jak i tworzenia własnej wizji społeczeństwa przyszłości.Przyjrzyjmy się wszakże jednej z eksplikacji kategorii alienacji, która rekonstruuje ją w duchu ortodoksyjnego marksizmu. W. P. Tugarinow [1973, s. 192] pisze, iż „prywatna własność środków produkcji i jej ,najbardziej rozwinięta forma – własność kapitalistyczna – pozbawia robotnika osobowości, przeobraża go w dodatek do maszyny, do kapitał, w instrument osiągania zysku.
