Można sądzić przeto, iż podobnie jak w latach 60-tych, kiedy „odkrycie pism młodomarksowskich zapoczątkowało „rewizjonistyczny nurt w myśli społecznej krajów socjalistycznych, mamy aktualnie do czynienia z nawrotem tej problematyki jednakże w nowej „wyzszej” formie, potwierdzającej Kelles-Krauza [1983, ss. 101-121] „prawo retrospekcji przewrotowej” mówiące o tym, iż każdy przewrót społeczny „przetra­wia” na swój sposób idee dawniejsze. Owa „nowość” przejawia się między innymi w tym, że o ile w latach 60-tych dominujący nurt rozważań ogniskował się wokół kategorii „alienacji”, o tyle aktualnie kategorią centralną staje się „podmiotowość”. Obiecująco w tym kontekście jawi się hipoteza, że poprzednio motywem podstawowym rozważań była krytyka systemu społecznego przede wszystkim, współ­cześnie zaś chodzi o próbę jego przebudowy w kierunku zapewniającym eliminację „odkrytych” ówcześnie i zgłębianych aktualnie ogramczen.