Jednostka, spostrzegając określone zjawiska, interpretuje je wykorzystując wprawdzie posiadane schematy jednostkowe, jednakże schematy te uczynniają schematy wyższych rzędów z prototypowymi włącznie [Cantor, Mischel 1986]. Ten proces „intelektualnej” obróbki doprowadza do zdefiniowania określonego fragmentu postrzeganej rzeczywistości, co z kolei umożliwia podjęcie konkretnego zachowania. Proces ten sprzężony jest bezpośrednio z systemem wartości podmiotu [Maruszewski 1983]. Sprzężenie to może być dwojakiego rodzaju: z jednej strony jednostka postrzega rzeczywistość opierając się na konkretnych wartościach – „ustala” więc (czy może lepiej – rekonstruuje) reguły waloryzacji, z drugiej zaś – wartości te odgrywają decydującą rolę przy podejmowaniu określonego zachowania, wyznaczając normy.
